Θυμηθείτε την διαφήμιση που ακούμε στα ραδιόφωνα: «Ένα αμάξι χρειάζομαι. Τέσσερις ρόδες και ένα τιμόνι». Δεν πρέπει να βρεθεί κανείς στον γκρεμό για να καταλάβει ότι ένα αμάξι χρειάζεται και φρένα.
«Και φρένα; Μα αυτό θα μείωνε την ταχύτητα του οχήματος. Θέλετε να μας κάνετε να επιστρέψουμε στην ταχύτητα του γαϊδάρου», μοιάζουν να υποστηρίζουν ορισμένοι συμπολίτες μας.
«Η ταχύτητα δεν χρειάζεται φρένα. Γκάζι χρειάζεται. Περισσότερο γκάζι», μοιάζουν να υποστηρίζουν με φανατισμό.
Και πράγματι, αν το μοναδικό κριτήριο ήταν η ταχύτητα που είναι σε θέση να αναπτύξει ένα αυτοκίνητο, τότε θα έπρεπε να συμφωνήσουμε μαζί τους. Και θα συμφωνούσαμε αν δεν βλέπαμε τον γκρεμό να πλησιάζει. Είμαστε, λοιπόν, αναγκασμένοι να δώσουμε δίκιο στον διαφημιστή που υποστηρίζει ότι ένα αυτοκίνητο δεν είναι μόνο τέσσερις ρόδες και ένα τιμόνι.
Στην διαφήμιση ο αγοραστής τελικά πείθεται και υιοθετεί τα λογικά επιχειρήματα του πωλητή. Στην πολιτική τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Το αναπτυξιακό όχημα χρειάζεται πιο πολύ ρεύμα, πιο πολύ νερό και πιο πολλούς σκουπιδότοπους για να συνεχίσει την ξέφρενη κούρσα του. Προς τα πού; Πολύ φοβόμαστε, προς τον γκρεμό.
Ας φύγουμε όμως από την αναλογία και ας πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Η ανάπτυξη που για να συνεχιστεί απαιτεί όλο και περισσότερη ενέργεια, όλο και περισσότερο νερό, παράγει όλο και περισσότερα σκουπίδια και καταναλώνει όλο και περισσότερο φυσικό περιβάλλον είναι λανθασμένη. Το βασικό της λάθος είναι ότι κόβει το κλαδί πάνω στο οποίο κάθεται.
Και έρχεται το αγωνιώδες ερώτημα. «Τι θα γίνει φέτος το καλοκαίρι, όταν καταπλεύσουν οι στρατιές των τουριστών;» Πως θα λειτουργήσουν τα κλιματιστικά, τι νερό θα πιούνε, που θα πάνε τα σκουπίδια τους;
Πράγματι το πρόβλημα είναι οξύ, αλλά υπάρχουν τρόποι για να μη λυθεί. Το ενεργειακό του επόμενου καλοκαιριού δεν λύνεται με ένα νέο εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής. Το νέο ηλεκτρικό εργοστάσιο θα χρειαστεί ίσως μια δεκαετία στρογγυλή για να μπει στο δίκτυο, όπως άλλωστε έχει δείξει το παράδειγμα του εργοστασίου στον Αθερινόλακκο.
«Τι όμως θα γίνει το επόμενο καλοκαίρι;», ήταν η επωδός που ακούγαμε στις συζητήσεις που γίνονταν και σχετικά με την αναγκαιότητα του τότε νέου εργοστασίου στην Σητεία.. Έκτοτε έχουν περάσει όχι ένα, αλλά έξι τουλάχιστον καλοκαίρια και, απ’ όσο μαθαίνουμε, το μόνο που έχει τελειώσει στον Αθερινόλακκο είναι τα χωματουργικά.
Θυμάστε το φράγμα των Ποταμών; Αν περιμένουμε να πιούμε σύντομα νερό από αυτό, τότε πράγματι θα πεθάνουμε σίγουρα από την δίψα. Και αν περιμένουμε όντως να λυθεί το πρόβλημα των σκουπιδιών – για το επόμενο καλοκαίρι μιλάμε πάντα – με ένα εργοστάσιο που θα τα καίει, τότε πράγματι, μέχρι αυτό να γίνει, τα σκουπίδια θα μας έχουν φτάσει ως τον λαιμό.
Αμφιβάλλει κανείς ότι οι προτεινόμενες λύσεις είναι όχι για σήμερα, αλλά για μεθαύριο; Αμφιβάλλει επίσης κανείς ότι όταν το μεθαύριο έρθει, και εμείς εξακολουθούμε να αναπτυσσόμαστε όπως έχουμε συνηθίσει, οι λύσεις αυτές θα έχουν ξεπεραστεί; Τότε δεν θα μας φτάνει το ένα εργοστάσιο, αλλά θα χρειάζονται δύο ή και περισσότερα. Ούτε το ένα φράγμα θα μας φτάνει, αλλά θα χρειαζόμαστε τουλάχιστον άλλα δύο. Ούτε το ένα σκουπιδεργοστάσιο θα μας φτάνει. Θα χρειαζόμαστε και άλλο και ένα παράλλο σύντομα. Πού είναι το όριο;
«Και σεις τι προτείνετε;» θα ρωτούσατε. Εμείς προτείνουμε μέτρα που είναι δυνατόν να αρχίζουν να εφαρμόζονται και να αποδίδουν από σήμερα.
Προτείνουμε να ληφθούν μέτρα εδώ και τώρα για την «μετατόπιση των αιχμών» στην ζήτηση του ρεύματος. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι τις μεσημεριανές ώρες που λειτουργούν τα κλιματιστικά θα πρέπει το ρεύμα να κοστολογείται ακριβότερα, ώστε να πάψουν οι άσκοπες σπατάλες. Προτείνουμε να εφαρμοστούν άμεσες τεχνικές λύσεις που θα δώσουν περισσότερο ρεύμα χωρίς περισσότερα καυσαέρια, όπως είναι η συνδυασμένη παραγωγή που χρησιμοποιεί την θερμότητα των καυσαερίων, που σήμερα χάνεται, για την παραγωγή πρόσθετης ηλεκτρικής ενέργειας. Προτείνουμε πάνω απ’ όλα να αρχίσει η επιδιόρθωση και ο εξορθολογισμός του ηλεκτρικού δικτύου. Το ρεύμα δεν κόβεται γιατί δεν παράγεται αρκετή ενέργεια, αλλά γιατί το δίκτυο δεν σηκώνει την μεταφορά της.
Προτείνουμε να αρχίσει αμέσως η επιδιόρθωση του υδρευτικού δικτύου με στόχο να χάνεται κάθε χρόνο όλο και λιγότερο νερό από τις διαρροές (σήμερα χάνεται γύρω στο 50%).
Προτείνουμε να ληφθούν μέτρα για την μείωση του όγκου των σκουπιδιών. Δεν λέμε να έχουμε από αύριο τρεις ή τέσσερις κάδους σκουπιδιών στην κουζίνα μας. Σε πρώτη φάση θα έφταναν δύο. Ο ένας για τα οργανικά απόβλητα, ο άλλος για όλα τα άλλα. Τα οργανικά, που είναι μεγάλο μέρος του συνολικού όγκου, θα πήγαιναν αμέσως για λιπασματοποίηση.
Είναι τα μέτρα αυτά οριστικές λύσεις; Προς Θεού. Θα είμαστε αφελείς αν το πιστεύαμε. Αν όμως κάναμε μέρος από όλα αυτά ως το επόμενο καλοκαίρι ή έστω ως το μεθεπόμενο, θα εξοικονομούσαμε όχι μόνο ρεύμα, σκουπίδια και νερό, αλλά και πολύτιμο χρόνο για να συζητήσουμε για την κατεύθυνση που θα πρέπει να ακολουθήσει στο μέλλον η ανάπτυξη και να σκεφθούμε ωριμότερα πιο μόνιμες λύσεις, όπως είναι η ενέργεια από τον ήλιο, η μείωση του νερού που καταναλώνουμε ή των σκουπιδιών που παράγουμε.
Δήμος Τσαντίλης